All posts in taal

Behalve met taal bemoei ik me ook graag met mode. En wat ik daarbij steeds vaker tegenkom: de irritante omdraaiing.

Dus: ‘Ik pas die rok niet’ in plaats van ‘Die rok past mij niet’.

Zomaar een kleine taalirritatie, niets wereldschokkends en al helemáál niets om je ervan te weerhouden met volle teugen van de nazomerzon te genieten. Op de tweede Rokjesdag van 2011.

Taal blijft een interessant fenomeen, want voortdurend in ontwikkeling. Waar je als professionele taalgebruiker aan iets meer regels gebonden bent, verandert spreektaal zo’n beetje dagelijks.

Ik ben eens gaan letten op het gebruik van lidwoorden voorafgaand aan de naam van een winkel(keten) of bedrijfsnaam.

Zo zegt bijna iedereen: “Ik ga even naar de HEMA”; je haalt het niet in je hoofd om hier het lidwoord weg te laten. Bij bedrijfsnamen die rechtstreeks zijn afgeleid van een eigennaam, ligt dat wat genuanceerder: je hoort net zo goed “Ik ga even naar Albert Heijn” als “even naar de Albert Heijn”. (Populaire gasten zeggen trouwens gewoon: “Ben even naar Appie”, maar dat terzijde.)

Probeer het zelf maar eens met willekeurig Gamma, Bijenkorf, Bart Smit of V&D. Daarbij lijkt het niet veel uit te maken of de bedrijfsnaam een afkorting is (V&D, C&A, H&M).

In het Engels, Duits noch het Spaans is het gebruik van het lidwoord vóór een winkel(keten) of bedrijfsnaam gebruikelijk; volgens mij gebeurt dit alleen in het Nederlands. Het fenomeen lijkt zelfs regiogebonden, familiegebonden en/of persoonsgebonden.

Uiteraard heb ik proberen uit te zoeken of er sprake is van regels of vaste patronen. Bij het Genootschap Onze Taal komt men, net als ik, niet veel verder dan het signaleren van het fenomeen: zie http://www.onzetaal.nl/advies/hema.php en http://www.onzetaal.nl/advies/hetmuseum.php

Daarom een vrijmoedige oproep: iemand enig idee?

Productetiketten, het blijft een moeilijke categorie voor copywriters.

Neem nu ‘Andrélon Perfecte krul shampoo’. Ik gebruik dat spul regelmatig en stoor me keer op keer aan de informatie voor op de fles:

‘voor pluizend, krullend haar’.

Nu ben ik ook de beroerdste niet en snap ik best wat Andrélon bedoelt: de shampoo is speciaal voor mensen met krullend haar, die geen pluis willen. Maar dat staat er dus niet.

"voor pluizend en krullend haar"

N.B. Tekstschrijver schreef mee aan een collectief liefdesgedicht over taal:

‘Dit is mijn taal’ is een ode aan de taal, geschreven door één beroepsdichter en 198 lezers van Taalpost, de elektronische nieuwsbrief over taal. Ingmar Heytze schreef de eerste vijf regels, die vervolgens op allerlei manieren als inspiratie werden gebruikt door de andere dichters. Uiteindelijk kwamen er inzendingen binnen van meer dan 250 dichters. Taalpost-redacteurs Erik Dams en Marc van Oostendorp maakten een selectie en een ordening van de inzendingen. Een heel enkele keer werd er ingegrepen: als een inzending langer was dan vijf regels werd er onbarmhartig in geknipt, terwijl bij een enkele te korte inzending een regel bijvoorbeeld in tweeën werd geknipt. Verder heeft de redactie niets veranderd aan spelling, interpunctie, grammatica of woordkeus omdat dit alles tot de dichterlijke vrijheid gerekend werd. De winnaars van de wedstrijd worden bekend gemaakt in Taalpost 2011. De redactie van Taalpost heeft de inzendingen in ieder geval met veel plezier gelezen. ‘Dit is mijn taal’ is een heus collectief liefdesgedicht geworden waaruit duidelijk wordt hoeveel ieder voor zich van zijn of haar taal houdt, en hoezeer dat ons samenbindt.

Erik Dams en Marc van Oostendorp

Zie http://taalpost.onzetaal.nl/

Wehkamp stuurt de laatste tijd foutief Nederlands de ether in. En dan kan ik het niet laten er een blogje aan te wijden, hoe onbeduidend ook voor de meer gematigde taalliefhebbers.

“Vervang uw pc voor een laptop” klonk er rond de feestdagen op de radio, met postorderbedrijf Wehkamp als afzender. En dat is dus geen correct Nederlands. Het is een contaminatie*) van ‘vervangen door‘ en ‘verruilen voor‘.

Waar maak je je druk om? denkt de lezer nu wellicht. Als professioneel schrijver stoort het me dat niemand van de – ongetwijfeld dure – reclamejongens van Wehkamp deze taalfout heeft opgemerkt. ‘Gooi maar de ether in’ en hup, dure reclameseconden worden aangekocht. Jammer! En onnodig, als een goede tekstschrijver er naar had gekeken. Uiteraard stel ik mijzelf belangeloos beschikbaar.

*) Een contaminatie is een combinatie van twee taalvormen, die veelal overeenkomsten in betekenis en functie hebben. Door de combinatie ontstaat vermenging van de beide vormen tot één nieuwe taaluiting. Het begrip wordt voornamelijk gebruikt voor spreekwoorden, uitdrukkingen en collocaties die (nog) als taalfout worden aangemerkt.

(Bron: Wikipedia)